LỊCH SỬ LỤA | Phần 8

Thế Kỷ 2 - 8 Con Đường Tơ Lụa Và Thương Mại

Đăng ngày: 21/07/2025

Khám phá khảo cổ và sự phổ biến của lụa trước Con đường Tơ lụa

Nhiều khám phá khảo cổ cho thấy lụa đã trở thành một vật liệu xa xỉ được ưa chuộng ở các nước ngoại quốc từ rất lâu trước khi Con đường Tơ lụa được người Trung Quốc mở ra. Ví dụ, lụa đã được tìm thấy ở Thung lũng các vị Vua ở Ai Cập, trong lăng mộ của một xác ướp có niên đại từ năm 1070 trước Công nguyên.

Cả người Hy Lạp và La Mã - người La Mã muộn hơn người Hy Lạp - đều nói về Seres, "dân tộc lụa", một thuật ngữ dùng để chỉ cư dân của Serica, tên gọi của họ cho vương quốc Trung Quốc xa xôi.

Theo một số nhà sử học, lần tiếp xúc đầu tiên của người La Mã với lụa là của quân đoàn của thống đốc Syria, Crassus. Tại Trận Carrhae, gần sông Euphrates, các quân đoàn được cho là đã quá ngạc nhiên trước sự rực rỡ của những lá cờ của Parthia đến nỗi họ đã bỏ chạy.

Sự mở cửa Con đường Tơ lụa về phía tây

Con đường Tơ lụa về phía tây được người Trung Quốc mở ra vào thế kỷ thứ 2 sau Công nguyên. Con đường chính rời khỏi Tây An, đi về phía bắc hoặc phía nam sa mạc Taklamakan, một trong những nơi khô cằn nhất thế giới, trước khi băng qua dãy núi Pamir.

Các đoàn lữ hành đi trên tuyến đường này để trao đổi lụa với các thương nhân khác thường có quy mô lớn, bao gồm từ 100 đến 500 người, cũng như lạc đà và bò yak mang khoảng 140 kg hàng hóa. Tuyến đường này kết nối với Antioch và bờ biển Địa Trung Hải, cách Tây An khoảng một năm di chuyển.

Ở phía nam, một tuyến đường thứ hai đi qua Yemen, Miến Điện và Ấn Độ trước khi nối lại với tuyến đường phía bắc.

Thương mại La Mã - Châu Á và sự cấm đoán lụa

Không lâu sau khi chinh phục Ai Cập vào năm 30 trước Công nguyên, thương mại thường xuyên bắt đầu giữa người La Mã và châu Á, được đánh dấu bằng sự thèm muốn của người La Mã đối với vải lụa đến từ Viễn Đông, sau đó được người Parthia bán lại cho người La Mã.

Viện Nguyên lão La Mã đã cố gắng một cách vô ích để cấm mặc đồ lụa, vì lý do kinh tế cũng như đạo đức. Việc nhập khẩu lụa Trung Quốc đã khiến một lượng lớn vàng rời khỏi Rome, đến mức quần áo lụa bị coi là dấu hiệu của sự suy đồi và vô đạo đức.

"Tôi có thể thấy quần áo bằng lụa, nếu những vật liệu không che giấu cơ thể, thậm chí không che giấu sự đũng đắn của một người, có thể được gọi là quần áo...

Những bày nữ tỳ khổ lao động để người phụ nữ ngoại tình có thể được nhìn thấy qua chiếc váy mỏng của cô ta, để chồng cô ta không quen thuộc với cơ thể vợ mình hơn bất kỳ người ngoại quốc nào."

Trích đoạn - Seneca Trẻ, Declamations Vol. I. -

(Lucius Annaeus Seneca the Elder (khoảng 54 TCN – khoảng 39 SCN), còn được gọi là Seneca Nhà hùng biện, là một nhà văn La Mã, sinh ra trong một gia đình kỵ sĩ giàu có ở Corduba, Hispania. Ông đã viết một tập hồi ức về các trường hùng biện La Mã, trong đó sáu cuốn sách còn tồn tại ở trạng thái ít nhiều hoàn chỉnh và năm cuốn khác chỉ còn ở dạng tóm tắt. Tác phẩm chính của ông, một cuốn lịch sử về các vấn đề La Mã từ khi bắt đầu các cuộc Nội chiến cho đến những năm cuối đời, gần như hoàn toàn bị thất lạc. Seneca đã sống qua triều đại của ba vị hoàng đế quan trọng; Augustus (trị vì 27 TCN – 14 SCN), Tiberius (trị vì 14–37 SCN) và Caligula (trị vì 37–41 SCN). Ông là cha của Lucius Junius Gallio Annaeanus, nổi tiếng là Phó thống đốc Achaia; con trai thứ hai của ông là nhà viết kịch và triết gia Khắc kỷ Seneca Trẻ (Lucius), người từng là gia sư của Nero, và con trai thứ ba của ông, Marcus Annaeus Mela, trở thành cha của nhà thơ Lucan.)

Trao đổi hàng hóa trên Con đường Tơ lụa

Trung Quốc buôn bán lụa, trà và đồ sứ, trong khi Ấn Độ buôn bán gia vị, ngà voi, hàng dệt, đá quý và hạt tiêu, và Đế chế La Mã xuất khẩu vàng, bạc, đồ thủy tinh tốt, rượu vang, thảm và đồ trang sức.

Mặc dù thuật ngữ "Con đường Tơ lụa" ngụ ý một hành trình liên tục, rất ít người đi trên tuyến đường này đi hết từ đầu đến cuối. Phần lớn, hàng hóa được vận chuyển bởi một loạt các đại lý trên các tuyến đường khác nhau và được giao dịch tại các khu chợ nhộn nhịp của các thị trấn ốc đảo.

Các thương nhân chính trong thời Cổ đại là các thương nhân Ấn Độ và Bactria, sau đó là các thương nhân Sogdia từ thế kỷ thứ 5 đến thế kỷ thứ 8 sau Công nguyên, và sau đó là các thương nhân Ả Rập và Ba Tư.

Suy thoái và ảnh hưởng của Con đường Tơ lụa

Vào cuối thời Trung cổ, thương mại xuyên lục địa trên các tuyến đường bộ của Con đường Tơ lụa suy giảm khi thương mại đường biển gia tăng. Nhiều thế kỷ trôi qua, các nền văn minh và các triều đại được hình thành, thịnh vượng hoặc diệt vong, nhưng con đường nối liền các lục địa châu Âu và châu Á vẫn tồn tại và mở rộng, được gọi là Con đường Tơ lụa.

Con đường Tơ lụa là một yếu tố quan trọng trong sự phát triển của các nền văn minh Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập cổ đại, Ba Tư, Ả Rập và La Mã cổ đại. Mặc dù lụa chắc chắn là mặt hàng thương mại chính từ Trung Quốc, nhiều hàng hóa khác đã được trao đổi, và các công nghệ, tôn giáo và triết học khác nhau, cũng như bệnh dịch hạch ("Cái chết đen"), cũng lan truyền dọc theo các tuyến đường tơ lụa.

Một số hàng hóa khác cũng được giao dịch tại đây bao gồm các mặt hàng xa xỉ như lụa, sa tanh, vải gai và các loại vải tốt khác, xạ hương, các loại nước hoa khác, gia vị, thuốc men, đồ trang sức, đồ thủy tinh, và thậm chí cả cây đại hoàng, cũng như nô lệ.

🤝 INBOX ngay cho chúng tôi để được tư vấn tận tình và lắng nghe những câu chuyện lịch sử ly kỳ nhé!

FOLK FORM | Dân Gian Ký

Họa tiết kể chuyện, cảm hứng thăng hoa

🏠 298 Nguyễn Thượng Hiền, P. 05, Q. Phú Nhuận, TP. HCM

🏠 18 Tam Trinh, P. Minh Khai, Q. Hai Bà Trưng, TP. HN

📞 +84 981 098 922

🌐 https://folk-form.vn/

🌐 https://folk-form.com/

#FolkForm #DânGianKý #QuyềnLựcThầmLặng #DiSảnĐểKhoácLênMình #quietluxury