LỊCH SỬ LỤA | Phần 13

Tơ Lụa Thời Cuộc Cách Mạng Công Nghiệp

Đăng ngày: 24/07/2025

Cuộc Cách mạng Công nghiệp khởi đầu với sự bùng nổ của ngành dệt may, đặc biệt là ngành bông tại Anh Quốc, với những đột phá công nghệ đáng kinh ngạc. Sự chênh lệch về tiến bộ công nghệ giữa các công đoạn sản xuất vải đã thúc đẩy sự đổi mới. Chẳng hạn, công nghệ kéo sợi phát triển nhanh hơn dệt vải.

Tuy nhiên, ngành tơ lụa không hưởng lợi từ những cải tiến trong kéo sợi, vì lụa không cần kéo sợi trước khi dệt. Hơn nữa, việc sản xuất gấm vóc lụa vàng bạc là một quy trình tinh xảo, mỗi màu sắc cần một con thoi riêng.

Vào thế kỷ 17 và 18, ngành sản xuất lụa bắt đầu được đơn giản hóa và tiêu chuẩn hóa với nhiều tiến bộ liên tiếp.

Máy dệt sử dụng thẻ đục lỗ của Bouchon và Falcon xuất hiện năm 1775, sau đó được Jacques de Vaucanson cải tiến. Joseph-Marie Jacquard tiếp tục hoàn thiện thiết kế này, tạo ra máy dệt Jacquard, cho phép xử lý hàng loạt thẻ đục lỗ một cách cơ học theo đúng trình tự.
Thẻ đục lỗ của máy dệt Jacquard là tiền thân của máy tính hiện đại, mang đến một hình thức lập trình (hạn chế). Bản thân thẻ đục lỗ cũng được sử dụng trong máy tính và phổ biến cho đến khi lỗi thời vào những năm 1970.

Từ năm 1801, các thiết kế kiểu thêu được cơ giới hóa cao nhờ hiệu quả của máy dệt Jacquard trong việc mô phỏng vải thêu. Cơ chế này cho phép sản xuất hàng loạt các thiết kế phức tạp.

Máy dệt Jacquard ban đầu bị công nhân phản đối vì lo ngại thất nghiệp, nhưng nó nhanh chóng trở thành thiết bị thiết yếu.

Năm 1806, máy dệt này được tuyên bố là tài sản công cộng, Jacquard được nhận lương hưu và tiền bản quyền cho mỗi máy. Năm 1834, chỉ riêng Lyon đã có 2.885 máy dệt Jacquard.

Cuộc nổi dậy Canut năm 1831 báo trước những cuộc nổi dậy lớn hơn của công nhân trong Cách mạng Công nghiệp. Những người thợ dệt chiếm giữ Lyon cho đến khi bị quân đội đàn áp đẫm máu dưới sự chỉ huy của Thống chế Soult.

Một cuộc nổi dậy tương tự diễn ra vào năm 1834.